Milk Business Plan: नमस्कार शेतकरी मित्रांनो आता बरेच शेतकरी हे आपल्या दुधाला डेरीवर घालत असतात आणि याच दुधाचे पैसे त्यांच्या हातामध्ये राहत नसतील तर याबाबतचे माहिती दिलेली आहे तर ती माहिती सविस्तरपणे जाणून घ्यावी.
कोविड पासून या दुधाच्या उत्पादनामध्ये महाराष्ट्र राज्यात दूध व्यवसायाचा प्रसार हा खूप मोठ्या प्रमाणावर झालेला आहे. पण, मात्र, गेल्या वर्षीच्या तुलनेमध्ये या वर्षी सर्वत्र तापमानामध्ये प्रचंड वाढ ही झालेली आहे. त्यामध्ये अनेक भागात आता या पाण्याची टंचाई व चाऱ्याची टंचाई ही निर्माण झाल्याने अनेक शेतकरी व पशुपालक हे आपल्याकडील गुरे विक्री करत आहेत. महाराष्ट्राच्या काही भागांमध्ये बर्ड फ्लू या रोगाचे देखील प्रमाण जास्त दिसून येत आहेत अशा परिस्थितीमध्ये दुधाचे भाव हे देखील कमी आहेत.
यामुळे आता या दूध उत्पादक शेतकऱ्यांसमोर दुधाचे मूल्यवर्धित उत्पादनांमध्ये रूपांतर करणे हा एकमेव पर्याय आहे. विविध प्रक्रियांचा समावेश सुद्धा यामध्ये केला जातो. की ज्याद्वारे या कच्च्या दुधाचे मूल्य वाढवून त्यापासून दही, लोणी, पनीर व इतर काही यांसारखे उत्पादने तयार केले जातात. व या दुधाचे काही सामान्य मूल्यवर्धित उत्पादनांमध्ये रूपांतर करण्यासाठी सुद्धा पुढील प्रकारच्या अनेक कृती आहेत.
हे पण वाचा, राज्यामध्ये प्रचंड पाऊस व गारपिटीचे थैमान; ”पंजाबराव डखांनी” याबाबतची दिली स्पष्टपणे माहिती..!
दही उत्पादन: ज्या तापमानामध्ये दूध उकळायला लागते त्या तापमानापर्यंत गरम करावा सुद्धा लागते व नंतर दुधाला कोमट तापमानामध्ये थंड होऊन द्या व स्टार्टर म्हणून दही कल्चर किंवा थोडेसे आधीच तयार केलेले दही घाला. चांगले याचे मिश्रण करून दुधाचे मिश्रण हे उबदार ठिकाणी 6 ते 8 तास दह्यामध्ये सेट होईल तोपर्यंत ठेवा. सेट झाल्यावर किनवन प्रक्रिया हे थांबण्यासाठी दही हे थंड करा.Milk Business Plan:
चीज उत्पादन: दूध हे एका विशिष्ट तापमानाला गरम करा व दुधाचे दही करण्यासाठी रेनेट किंवा लिंबाचा रस यासारखे गोठणारे पदार्थ घाला. दही हे मठ्ठ्यापासून वेगळे होऊ द्या. मठ्ठा काढून टाका व दही एका चीजक्लोथमध्ये गोळा करा. दही हे दाबून जास्तीचा मठ्ठा काढून या चीज ला आकार द्या व चवीनुसार या चीज मध्ये मीठ व मोसम टाका. चव व पोत विकसित होण्यासाठी या चीज ला ठराविक कालावधीसाठी वेळ द्या.
लोणी उत्पादन: या किरणच्या उत्पादनापासून नैसर्गिकरित्या वेगळे होऊ द्या व सेपरेटर मशीन वापरा बटर फॅट हे ताकापासून वेगळे होईपर्यंत या क्रीम जोमाने मंथन करा ताक गोळा करा व उरलेले ताक काढण्यासाठी ते मिळून घ्या वैकल्पिकरित्या लोणी ठेवण्यासाठीची गुणवत्ता ही सुधारण्यासाठी थंड पाण्याने धुवा व लोणी हे हवाबंद डब्यात साठवा.
स्वाद युक्त दूध व मिल्कशेक: स्वाद युक्त दूध व मिल्कशेक हे तयार करण्यासाठी कोको पावडर व्हॅलीना अर्क फळे व सिपर यांसारख्या विविध फ्लेवरिंग एजंटससह या दुधाचे मिश्रण करा. दुधामध्ये आईस्क्रीम किंवा फळे घालून ते सर्व मिक्स करून एक मिल्कशेक हा तयार होईल.
मूल्यवर्धित डेअरी मिष्टान्न: कस्टर्डस, पुडिंग्स आणि आईस्क्रीम यांसारख्या मिठाई बनवण्यासाठी या दुधाचा वापर हा करा.
पॅकेजिंग व सादरीकरण: ग्राहकांना आकर्षित करण्यासाठी या मूल्यवर्धित उत्पादन आकर्षित पणे पॅकेज करा. घटक, पौष्टिक मूल्य व उत्पादनतारखा यांसारख्या आवश्यक माहितीसह, उत्पादनांना लेबल लावा.
प्रत्येक मूल्यवर्धित उत्पादनासाठी विशिष्ट प्रकारचे उपकरणे व तंत्र हे आवश्यक असतात. आणि या लहान प्रमाणात उत्पादन बहुतेक वेळा स्वयंपाक घरामधील मूलभूत उपकरणांसह केले सुद्धा जाऊ शकते, तर या मोठ्या प्रमाणावरील ऑपरेशन साठी सुद्धा या विशेष सामग्रीची आवश्यकता ही असू शकते. उत्कृष्ट मूल्यवती डेरी उत्पादने हे तयार करण्यासाठी याचा प्रयोग व गुणवत्तेकडे लक्ष देण्यासाठी सुद्धा हे महत्त्वाचे आहेत.
तर, अशा या प्रकारच्या माहितीचा यामध्ये सर्व दूध उत्पादक शेतकऱ्यांना व तसेच व्यापाऱ्यांना सुद्धा पैसे साठवण्याचा चांगला मार्ग मिळेल.